m.4/1, (a) Bendine Göre Sigortalı Olanlar

5510 sayılı Kanun'a göre m.4/I, (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için sigortalılık; çalışmaya, mesleki eğitime veya zorunlu staja başladıkları tarihten itibaren başlar (m.7/1, a). Sigortalılık, Kanun’da öngörülen biçimde çalışmaya başlama ya da statüye geçmekle kendiliğinden başlar. Bu hükümden de anlaşılacağı gibi sigortalı olmak için olumlu ya da olumsuz herhangi bir irade açıklamasında bulunmak gerekmez.

Kanun’un 4, 5 ve 7. maddelerinde belirtilen koşulları yerine getirenler, kendiliğinden sigortalı sayılırlar. işveren tarafından Kuruma bildirilme ve Kurumca tescil işleminin yapılması, sigortalılık niteliğini kazanma açısından bir önem taşımaz.

Öte yandan bu açıdan önemli olan, iş sözleşmesinin yapıldığı tarih değil fiilen işe başlama tarihidir.  Yargıtaya göre de bir kimse işe alınmış bulunmakla beraber şayet işyerine dâhil olarak eylemli veya varsayımlı (farazi) biçimde çalışma-mışsa sigortalı sayılmasına yasaca olanak yoktur.

Tarım veya Orman işlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Olarak Çalışanların Sigortalılığı

Sigortalı olmayan ya da kendi sigortalılıklarından dolayı gelir veya aylık almayanlardan 18 yaşını doldurmuş olup tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar; örneği Kurumca hazırlanan ve Kurumca belirlenen ilgili muhtarlık, birlik, kuruluş, il veya ilçe tarım müdürlükleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip onaylanmış belgeleri ile talepte bulundukları tarihten itibaren sigortalı sayılırlar (6111 s.lı Kanun'la ek 5. madde). Kamu idarelerinin tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalıştırılanlar hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz (ek m.5/X).

Konu, 2011/36 sayılı Genelgede de düzenlenmiş olup buna göre Kanun'un ek 5. maddesine göre tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışıp 1.3.2011 tarihinden itibaren sigortalı olmak için müracaat edenlerin bu kapsamda sigortalı sayılabilmesi için; Kanun'un m.4/I, (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında çalışmaması, isteğe bağlı sigortalı veya isteğe bağlı iştirakçi olmaması, 506 sayılı Kanun'un geçici 20. maddesi kapsamında sigortalı olmaması, kendi sigortalılıklarından dolayı Kanun ile 506 sayılı Kanun'un geçici 20. maddesine göre gelir veya aylık almaması, 2925 sayılı Kanun'a göre sigortalı sayılmaması ve nihayet 18 yaşını doldurmuş olması şartları aranacaktır (2.3.1).

Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, m.4/I, (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar. Bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları bakımından yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, uzun vadeli sigorta kollan yönünden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır (ek m.5/IV). Ancak bu sigortalıların iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmeleri için iş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olmaları ve sigortalılıkların sona ermemiş olması şarttır. Oysa bu süre, 2925 sayılı Kanun'da üç ay olarak belirlenmiş-tir (2925 s.lı K. m.7/II). Öte yandan bu Kanun'a göre iş kazası veya meslek hasta-lığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi veya sürekli iş göremezlik geliri ya da malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanabilmesi için prim ve prime ilişkin her türlü borçların ödenmiş olması şartı aranır (ek m.5/V). Bu madde kapsamındaki sigortalılar ile ilgili olarak bu maddede aksine hüküm bulunmaması kaydıyla bu Kanun'un ilgili hükümleri uygulanır.

Son olarak ekleyelim ki 6111 sayılı Kanun'un 52. maddesiyle Kanun'a eklenen geçici 29. gereğince 1.5.2008 ila 30.9.2008 tarihleri arasında ilk defa 2925 sayılı Kanun'a tabi sigortalı olanlardan 1.3.2011 tarihi itibarıyla sigortalılığı devam edenler hakkında 1.3.2011 tarihinden itibaren Kanun'un ek 5. maddesi hükümleri uygulanır. 2925 sayılı Kanun'a tabi sigortalılığı 1.5.2008 tarihinden önce başlayıp 1.3.2011 tarihinden sonra da devam edenler hakkında, 2925 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edileceğinden bu kapsamdaki sigortalılığı sona ermeyenlerin ek 5. maddesine göre sigortalılıkları başlatılmayacaktır (2011/36 sayılı Genelge, 2.3.1.1).