Başkanlık merkez teşkilâtı, ana hizmet birimleri ile danışma ve yardımcı hizmet birimlerinden meydana gelir (m.9).
Başkan ve Başkan Yardımcıları: Başkanlığın en üst amiri olan Başkan, Başkanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden Yönetim Kuruluna karşı sorumlu olup sahip olduğu görev, yetki ve sorumluluklar şunlardır:
• Kurumu; Anayasa'ya, kanunlara, ulusal kalkınma planına, yıllık uygulama programlarına ve Bakanlar Kurulunca belirlenen politika ve stratejilere uygun olarak yönetmek.
• Kurumun görev alanına giren hususlarda politika ve stratejiler geliştirmek, bunlara uygun yıllık amaç ve hedefer oluşturmak, performans ölçütleri belirlemek, Başkanlığın bütçesini hazırlamak, gerekli yasal ve idari düzenleme çalışmalarını yapmak; belirlenen stratejiler, amaçlar ve performans ölçütleri doğrultusunda uygulamayı koordine etmek, izlemek ve değerlendirmek.
• Kurumun faaliyetlerini ve işlemlerini denetlemek, yönetim sistemlerini gözden geçirmek, kurumsal yapı ile yönetim süreçlerinin etkililiğini gözetmek ve yönetimin geliştirilmesini sağlamak.
• Yönetim Kurulu kararlarının uygulanmasını sağlamak.
• Adli ve idari makamlara, gerçek ve tüzel kişilere karşı Kurumu temsil etmek.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulunun belirlediği ilkeler çerçevesinde kurumsal etik kuralları belirleyerek personele ve Kurumun ilişkili olduğunu duyurmak ve personelin bu kurallara uygun hareket etmesini sağlamak.
• 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı kadar her yıl artırılmak üzere bedeli beş yüz bin Türk lirasına kadar olan kiraya verme, satış, alım, devir, takas, inşaat, taşınmazların ferağı, yapım ve diğer işlere ilişkin sözleşmeler hakkında karar vermek, ihale komisyonu kararlarını onaylamak, beş yüz bin Türk lirasının üzerinde olanlar için Yönetim Kuruluna öneride bulunmak ve kendi limitleri dâhilinde merkez ve taşra teşkilatının harcama sınırlarını belirlemek.
• Ödeme tarihi altı aydan daha uzun süre gecikmiş ve Yönetim Kurulu tarafından her yıl için belirlenecek tutardan daha fazla prim borcu olan işve-renleri, yönetmelikle belirlenen usul ve esaslara göre her yıl kamuoyuna açıklamak.
• Kurumun faaliyet alanına giren konularda diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği ve koordinasyonu sağlamak (m. 10).
Görevlerin yürütülmesinde Başkana yardımcı olmak üzere üç başkan yardımcısı görevlendirilir. Başkan yardımcıları, Başkana karşı sorumludur (m.11).
Ana Hizmet Birimleri: Başkanlığın ana hizmet birimleri; Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü, Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü, Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ile Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığıdır.
Bu birimlerin görevleri aşağıda ayrıntılı olarak açıklanacaktır. Ayrıca her bir genel müdürlük bünyesinde yönetim kurulu kararı ile en fazla 8 daire başkanlığı kurulabilir (m.12).
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
• Sosyal güvenlik mevzuatında yer alan emeklilik işlemlerini yürütmek.
• Sigortalı ve hak sahiplerine yönelik hizmetlerin ve her türlü iletişimin hızlı ve etkin bir şekilde yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak.
• 1005 sayılı Kanun, 3292 sayılı Kanun, 2330 sayılı Kanun, 2629 sayılı Kanun, 3160 sayılı Kanun, 3713 sayılı Kanun, 5774 sayılı Kanun, 168 sayılı Kanun hükümleri ile yılı bütçe kanunlarına ekli cetvellerde ve 2330 sayılı Kanun'a atıfta bulunan diğer kanun hükümlerine göre bedeli Hazine tarafından karşılanmak suretiyle bu Kanun'la devredilen Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü tarafından yapılması gereken tazminat ve yardım işlemleri ile bu kanunlar kapsamında bulunan er, erbaş ve sivil görevlilere yönelik aylık ve diğer ödemeleri yapmak.
• Kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlarla ilgili işlemleri yapmak.
• Yabancı ülkelerle yapılacak sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek.
• Diğer kanunlarda yer alan ve görev alanına giren hususlarla ilgili iş ve işlemleri yapmak.
• Görev konusuyla ilgili uygulamaları izlemek ve geliştirmek.
• Sigortalı ve hak sahiplerini sosyal güvenlik mevzuatından doğan hakları ve ödevleri konusunda bilgilendirmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 13). Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
• Kurumun prim ve prime ilişkin diğer alacaklarının tahsilatını yapmak, tahsil edilemeyen prim ve prime ilişkin diğer alacakları gecikme süresi ve miktarına göre sınıflandırarak takibine öncelik vermek, süresi içerisinde tahsil edilemeyen prim ve prime ilişkin diğer alacaklar ile ilgili olarak borçlular hakkın-da gerekli idari ve icrai takibatı yapmak, bunlardan kaynaklanan davaların kadrolu veya vekâlet akdine dayanılarak çalıştırılan sözleşmeli avukatlarca yetkili mercilerde her derecede takip edilmesini, savunulmasını ve sonuçlandmlmasını sağlamak üzere Hukuk Müşavirliğine iletilmesini sağlamak.
• 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanun gereği tahsil edilmesi gereken işsizlik sigortası primlerinin tahsil ve takip işlemlerini yapmak.
• Yönetim Kurulunca gerekli görülen durumlarda, Kurumun süresinde ödenmeyen prim ve prime ilişkin alacakları ile diğer kanunlarla tahsil ve takip yetkisi Kuruma verilen alacakların tahsilat işlemlerini, yapılan protokoller çerçevesinde kısmen veya tamamen kamu gelirlerinin toplanması ve takibinden sorumlu olan kamu idarelerinden hizmet almak suretiyle gerçekleştirmek.
Başkanlık merkez teşkilatında altı ana hizmet birimi vardır. Bunlar Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü, Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü, Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ile Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığıdır.
• Kapsamda olduğu hâlde tescili yapılmayan sigortalıların, genel sağlık sigortalılarının ve işyerlerinin işlemlerini re'sen sonuçlandırmak; kayıt dışı çalışmanın önlenmesi amacıyla diğer kamu idareleri, bankalar, aracı kurumlar, oda, borsa, birlik ve meslek kuruluşları ve her türlü gerçek ve tüzel kişiler-le sigortalılık ve işyeri denetimi, veri paylaşımı ve kontrolü konusunda iş birliği yapmak, projeler oluşturmak, geliştirmek ve uygulamak.
• işverenleri sosyal güvenlik mevzuatından doğan haklan ve ödevleri konusunda bilgilendirmek.
• Diğer kanunlarda yer alan ve görev alanına giren hususlarla ilgili iş ve işlemleri yapmak.
• Görev konusuyla ilgili uygulamaları izlemek ve geliştirmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak.
Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
• Sosyal güvenlik mevzuatında genel sağlık sigortası ile ilgili konularda verilen görevleri yapmak.
• Genel sağlık sigortalıları ile hak sahiplerinin hastalıklardan korunması amacıyla ilgili kamu idareleriyle kişisel koruyucu sağlık hizmetleri politikalarının tespitine ve etkin bir şekilde uygulanmasına katkı sağlamak.
• Genel sağlık sigortalıları ile hak sahiplerini ve işverenleri genel sağlık sigortası mevzuatından doğan haklan ve ödevleri konusunda her türlü iletişim araçları ile bilgilendirmek.
• Görev konusuyla ilgili uygulamaları izlemek ve geliştirmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 14). Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
• Kurumun gerçek ve tüzel kişilere yönelik hizmet sunumunun kesintisiz olarak yerine getirilmesini sağlamak.
• Hizmet sunumuna ilişkin konularda, performansın geliştirilmesine yönelik olarak ilgili birimler ile birlikte iş süreçlerini belirlemek, yürütülen işlerle ilgili verileri toplamak, analiz etmek, elde ettiği sonuçlan ilgili birimlerle paylaşarak iş süreçlerini geliştirmek.
• Taşra teşkilâtı birimlerinin kurulması ve kapatılması ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.
• Kurum merkez ve taşra teşkilatının her türlü bilişim hizmetlerini yürütmek.
• Sosyal güvenlik veri tabanını oluşturmak, diğer kamu idarelerinin veri tabanları ile entegrasyonunu sağlamak, sosyal güvenlik veri tabanı bilgilerinin güncelliğini sağlamak ve Kurum faaliyetlerinin etkililiğini artıracak şekilde kullanıma sunmak.
• Kurum için gerekli yazılım ve donanım altyapılarını planlamak, geliştirmek, kurmak, işletmek, yenilemek; bu altyapıların güvenliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere gerekli önlemleri almak.
• Görev konusuyla ilgili uygulamaları izlemek ve geliştirmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 16). Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Sosyal güvenliğe ilişkin hükümlerin uygulanmasını; usulsüzlükleri önleyici, eğitici ve rehberlik yaklaşımını ön plana çıkaran bir anlayışla denetlemek.
• Kayıt dışı istihdamı önlemek, sosyal sigorta suistimalleri ile mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek ve bu konularda alınması gerekli tedbirleri önermek.
• Prim ödeme yükümlülerini gruplar ve sektörler itibarıyla analiz etmek, denetlenecek sektörleri her yıl için belirlenecek risk değerlendirme kriterlerine göre sınıfandırmak suretiyle riskli sektörlerin denetimine öncelik vermek.
• Görevleriyle ilgili her türlü kayıt ve belgeleri incelemek, ilgililerden bilgi istemek ve toplamak.
• işin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarını tespit etmek.
• Yıl boyunca müfettişler tarafından düzenlenen raporların sonuçlarını değerlendirmek, raporlar hakkında istatistiki bilgiler ile birlikte uygulamadaki sorunlara ve yapılması gereken mevzuat değişikliklerine ilişkin öneriler sunmak.
• Kurumun merkez ve taşra teşkilatı ile personelinin idari, mali ve hukuki işlemleri hakkında teftiş, inceleme ve soruşturma yapmak; sosyal güvenlik mevzuatının verdiği yetkiye dayanılarak Kurumla sözleşme yapmış gerçek ve tüzel kişiler hakkında ise inceleme ve soruşturma yapmak.
• Müfettişler tarafından yapılacak denetimlere ilişkin yöntem ve teknikleri geliştirmek, standart ve ilkelerin oluşturulmasını sağlamak, denetim rehberleri hazırlamak, denetimlerin etkililiğini ve verimliliğini artırıcı tedbirleri almak, bu konuda görüş ve öneriler sunmak.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 17). Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Kurumun nakit ve benzeri varlıklarını finansal araçlar vasıtasıyla değerlendirmek.
• Nüfus yapısı ve finansman yönünden kısa, orta ve uzun vadeli aktüeryal esaslara göre projeksiyonlar yapmak; finansman, fon yönetimi ve aktüerya ile ilgili her türlü istatistiki bilgiyi derlemek, bu bilgileri değerlendirerek sonuçlarını ilgili birimlere bildirmek.
• Tahsilat ve ödemelerin hızlı, güvenli ve düşük maliyetle yapılması hususunda banka ve diğer finansal kuruluşlarla protokol yapmak.
• Finansman kaynaklan ile yapılmakta olan ödemelerden yararlanma şartları ve yardım tutarları arasındaki ilişkiyi inceleyerek teknik bilançoyu hazırlamak.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 18). Danışma Birimleri: Başkanlığın danışma birimleri; Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirliğidir (m.19).
Bu birimlerin görevlerinin neler olduğu aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Strateji Geliştirme Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Ulusal kalkınma planı, strateji ve politikaları, yıllık program, 33. maddede belirtilen komisyon tarafından belirlenen finansal hedefler ve Yönetim Kurulu kararları çerçevesinde, sosyoekonomik verileri de dikkate alarak, Kurumun orta ve uzun vadeli sosyal güvenlik amaç, strateji ve politikalarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak.
• Kurumun görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliştirmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek.
• Kurumun yönetimi ile hizmetlerin geliştirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri toplamak, analiz etmek, yorumlamak.
• Kurumun görev alanına giren konularda hizmetleri etkileyecek dış faktörleri incelemek, alınması gerekli önlemleri önermek, Kurum içi kapasite araştırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak.
Başkanlık merkez teşkilatında üç danışma birimi vardır. Bunlar;
Strateji Geliştirme
Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirliğidir.
Başkanlık merkez teşkilatında üç yardımcı hizmet birimi vardır. Bunlar; insan Kaynaklan Daire Başkanlığı, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı, inşaat ve Emlak Daire Başkanlığıdır.
• 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile mali hizmetler birimine verilen görevleri yerine getirmek.
• Kurumun çalışma konulan ile ilgili bilimsel yayınları takip ve teşvik etmek.
• Kurumda yapılacak yeni düzenlemeler ve ihdas edilecek birimler için düzenleyici etki analizi yapmak.
• Sosyal güvenliğe ilişkin konularda, 24/6/1994 tarihli ve 4009 sayılı Dışişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlar ile iş birliği yapmak, yabancı ülkelerle yapılacak sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 20).
Strateji Geliştirme Başkanlığı bünyesinde Yönetim Kurulu kararı ile en fazla 5 daire başkanlığı kurulabilir.
Hukuk Müşavirliğinin görevleri şunlardır:
• Kurumun amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını temin etmek amacıyla gerekli hukuki teklifleri hazırlamak, Kurum birimleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen kanun, tüzük, yönetmelik, diğer mevzuat ve tip sözleşme taslakları ile diğer hukuki konular hakkında görüş bildirmek.
• Kurumun menfaatlerini koruyucu ve anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak.
• Kurumun taraf olduğu davalarda Başkanlığı temsil etmek, Kurum tarafından veya Kurum aleyhine açılan davalar ile icra takiplerinin kadrolu avukatlar veya Başkanlıkça vekâlet akdine dayanılarak çalıştırılacak sözleşmeli avukatlarca her derecede takip edilmesini, savunmasını, sonuçlandırılması ve koordinasyonunu sağlamak.
• Kurum tarafından talep edilen hukuki konular ile hukukî, mali ve cezai sonuçlar doğuracak işlemler hakkında görüş bildirmek.
• ihtilafı konulan analiz ederek Kurumun taraf olduğu anlaşmazlıkları en aza indirecek tedbirlere ilişkin görüş ve önerilerde bulunmak.
• 7. maddenin 1. fıkrasının (f) bendinde belirtilen hususlarda önerilerde bulunmak.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 21). Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirliğinin görevleri şunlardır:
• Basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetleri planlamak ve bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve ilkelere göre yürütülmesini sağlamak.
• 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'na göre yapılacak bilgi edinme baş-vurularını etkin, süratli ve doğru bir şekilde sonuçlandırmak üzere gerekli tedbirleri almak.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 22). Yardımcı Hizmet Birimleri: Kurumun yardımcı hizmet birimleri; insan Kaynaklan Daire Başkanlığı, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı, inşaat ve Emlak Daire Başkanlığıdır.
Bu birimlerin görevlerinin neler olduğu aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. insan Kaynaklan Daire Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Kurumun insan gücü planlaması ve politikası konusunda çalışmalar yapmak, tekliflerde bulunmak.
• Kurum personelinin atama, nakil, sicil, terfi, ücret, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerini yürütmek.
• Kurum personelinin eğitim planım hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 24). Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Kurum hizmetlerinin gerektirdiği mal ve hizmetlere ilişkin satın alma taşınırlara ilişkin satma, satın alma, kiralama, bakım ve onarım, arşiv, idari ve mali hizmetleri yürütmek.
• Taşınırların kayıtlarını tutmak.
• Kurum sivil savunma ve seferberlik hizmetlerini planlamak ve yürütmek.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak (m. 25). inşaat ve Emlak Daire Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Taşınmazlara ilişkin her türlü satım, yapma, yaptırma, bakım, onarım ve tadilat işlerini yürütmek.
• Kurumun ihtiyaç duyduğu hizmet binalarını kiralamak, satın almak, yapmak/yaptırmak veya kurumun mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binaların devri karşılığında ve/veya kurum bütçesinin ilgili tertiplerine bu amaçla konan ödeneklerden düzenlenen protokol çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşları ile Kurum iştiraklerine doğrudan yaptırmak, iş ve işlemlerini yürütmek.
• Kurum gayrimenkul ve demirbaşlarını sigorta yapmak, kiraya vermek, işletmek, kamu kurumlan arasında taşınmaz ve ayni hak devri ile Kuruma yapılacak gayrimenkul bağış işlemlerinin yürütülmesinde mevzuata yönelik değerlendirmeleri, teknik-ekonomik etütleri ve rantabilite hesaplarını yapmak, izlemek, her aşamada takip etmek ve yürütmek.
• Kurum gayrimenkul ve demirbaşların bakım ve onarım işlerini yürütmek.
• Kurum iştiraklerine ait gayrimenkullerle ilgili iş ve işlemleri yürütmek, izlemek, denetlemek ve gerekli önlemler hakkında önerilerde bulunmak.
• Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak.