Aslî Şekil-Tâlî Şekil Ayrımı

Şekil kuralları, aslî olup olmadıklarına göre iki kümeye ayrılır. Bunlardan birincisi “aslî” şekil kuralları, diğerleri de “tâlî” ya da ikincil şekil kurallarıdır.

İdârî işlem yapılırken mutlaka uyulması gereken şekil, aslî şekildir. Şekle ilişkin bir kuralın asli şekil kuralı olup olmadığı, idârî işlemin sonucunu etkileyip etkilemediğine bakarak anlaşılabilir. Asli şekil kuralları, yapılan idârî işlemin yönünü belirleyen veya bireylerin haklarını koruyan usul kurallarının içerisinde yer almaktadır (Günday, 2003, s.135). Örneğin disiplin cezalarının verilebilmesi için soruştu-rulana, ilgili hukuk kuralının öngördüğü süre içerisinde savunma hakkının tanınması, aslî şekil kuralıdır. Aslî şekil kuralları ve yetki kurallarına aykırı işlem yapılması nedeniyle verilen iptal kararları, aynı nitelikte yeni kararlar alınmasına engel değildir.

Şekil kurallarına aykırılık idârî işlemin sonucunu etkilemeyecekse, söz konusu şekil kuralı tali şekil kuralıdır. Örneğin sadece idârenin lehine konulmuş kurallara uyulmaması, idârenin bağlı yetkili olduğu durumlarda işlem yaparken uyması gereken usul kurallarına uymaması, tali şekil kurallarına uyulmama sonucunu doğurur ve bu tür sakatlıklar, idârî işlemin iptalini gerektirmez.

Sebep
İdârî işlemin sebep öğesine “neden" de denmektedir. İdârî işlemin yapılmasından önce var olan ve idâreyi o işlemi yapmaya yönelten nesnel etkenlere sebep denir. Sebep öğesi, hukuksal bir işlem olabileceği gibi, bir olay da olabilir (Erkal, 2009, s. 123).

Gösterilen sebebin sadece hukuka uygun olması yetmez, aynı zamanda gerçeğe de uygun olması gerekir. Sebep açısından idârî işlemler üç kümede toplanabilir. Bunlar; sebebi belli idârî işlemler, sebebi idâreye bırakılan idârî işlemler ve sebep gösterilmesi öngörülmemiş idârî işlemlerdir.

 

KAYNAK: www.puuny.com