İdârî işlem kavRamını tanımlamak Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu kararına göre, idâre hukuku alanında idârenin tek yanlı irâde açıklaması ile hukuksal sonuç doğuran, hukuk düzeninde değişiklik yapan kamu hukuku işlemlerine idârî işlem denir. İdârî işlemler, yetkili kamu görevlisi veya görevlilerinin imzasıyla tamamlanmış olur. İmza tarihi, işlemin tamamlanma tarihidir. İdârî işlemin hukuka uygunluğu, kabul tarihindeki kurallara göre belirlenir.
İdârî işkmlerin özelliklerini belirlemek İdârî işlemlerin özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür: İdârî işlemler tek yanlıdır, yani idârî işlemden etkilenecek kişinin sonucu kabul edip etmemesinin önemi yoktur. İdârî işlemler kamu yararını gerçekleştirmek için yapılır. İdârî işlemlerin içeriği ve yapmakla yetkili kılınan kamu görevlileri, önceden yasalarla saptanmıştır. İdârî işlemler, hukuka uygunluk karinesinden faydalanırlar ve yasalara uygun olarak yapılmaları gerekir. İdârî işlemler yürütülebilir işlemlerdir. İdârî işlemler, re’sen icra yetkisi çerçevesinde idâre tarafından kendiliğinden uygulanırlar.
İdârî işkmleri sınıflandırmak Organik tasnife göre idârî işlemler; yasama organının idârî işlemleri, yargı organının idârî işlemleri ve yürütmenin idârî işlemleri olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Maddî açıdan tasnife göre idârî işlemler; genel düzenleyici işlemler, birel işlemler, karma işlemler ve birden çok ilgiliye yönelik bireysel işlemler olarak dörde ayrılır. İrâdelerin açıklanma biçimi açısından idârî işlemler; basit, birleşme ve kolektif olmak üzere üçe ayrılırlar. İradelerin açıklanma nedeni açısından ise idârî işlemleri re’sen yapılanlar ve katılma işlemler olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Hukuksal etkisinin içeriği açısından idârî işlemler; emredici idârî işlemler, yapıcı idârî işlemler ve belirleyici idârî işlemlerdir. Bireylerin sahip olduğu haklara etkisi açısından idârî işlemler; yarar-landırıcı idârî işlemler, yükümlendirici idârî işlemler ve güvence sağlayan idârî işlemler olmak üzere üçe ayrılmaktadırlar ve nihayet etkileme süresi açısından ise idârî işlemleri, geçici etkili idârî işlemler ve etkisi sürekli idârî işlemler olmak üzere ikiye ayrılmak gerekmektedir.
İdârî işlemlerin öğelerini saptamak İdârî Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde idârî işlemlerin öğeleri; yetki, şekil, sebep, konu ve maksat olarak sayılmıştır. İdâreye sağlanan hukuksal güce, yetki denmektedir. İdâreye bu güç yasalarla verilir. Şekil, idârî işlemin hem biçimini hem de yapılırken uyulması gereken usulü gösterir. İdârî işlemin yapılmasından önce var olan ve idâreyi o işlemi yapmaya yönelten nesnel etkenlere sebep denir. Konu, idârî işlemin doğuracağı sonuçtur. İdârî işlemin konusu, o işlemin hukuk düzeninde yapacağı değişikliktir. İdârî işlemin maksadının mevzuat tarafından belirlenmesi kuraldır. Mevzuat böyle bir belirleme yöntemine başvurmazsa idârî işlemin maksat öğesi, kamu yararı olacaktır.
İdârî işlemlerdeki sakatlıkları ve sona ermesini k©5 açıklamak
İdârî işlemlerde ortaya çıkan sakatlıklar üç türlüdür. Bunlar, yokluk sonucunu meydana getiren sakatlıklar, idârî işlemin iptalini gerektiren sakatlıklar ve idârî işlemin iptalini gerektirmeyen sakatlıklardır. İdârî işlemin ana öğelerinde ortaya çıkan ve o idârî işlemin varlık kazanmasına engel olan sakatlıklara yokluk sonucunu meydana getiren sakatlıklar denir. İptali gerektiren sakatlıklar, idârî yargı tarafından iptal edilmedikçe veya idâre tarafından geri alınmadıkça ya da kaldırılmadıkça idârî işlemin geçerliliğini etkilemeyen sakatlıklardır. İdârî işlemin iptalini gerektirmeyen sakatlıklar ise, idârî işlemin geçerlilik kazanmasına engel olmayan, kamu düzenini olumsuz etkilemeyen sakatlıklardır.
İdârî işlemleri sona erdiren nedenlerden işlemi yapan idârenin irâdesi dışında gerçekleşen sona erdirici nedenleri hukûkî nedenler, fiilî nedenler ve idârî işlemin kendiliğinden sona ermesi olmak üzere üçe ayırmak mümkündür. İşlemi yapan idârenin irâdesine bağlı gerçekleşen sona erdirici nedenler ise; geri alma, kaldırma, düzeltme ve değiştirmedir.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder