Rekabet Kurumu

REKABET KURUMU
Genel Olarak
RKHK. m. 20’ye göre, Rekabet Kurumu mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı bir rekabet ortamı içinde oluşmasını ve gelişmesini sağlamak, Kanun’un kendisine verdiği görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş, idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu tüzel kişisidir. Kurum görevini yaparken bağımsızdır. Hiçbir organ, makam, merci ve kişi Kurum’un nihaî kararını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremez.

Rekabet Kurumu’nun mali ve idari özerkliğinin yanı sıra, bağımsız kararlar alabilmesi, üyeleri için hakimlik teminatına benzer teminatlar getirilmiş olması, üyelerin atanması, görevlerinin sona ermesinin özel bir usule bağlanmış olması ve üyelerin her türlü ekoNomik çıkar ilişkisi doğurabilecek faaliyetlerinin yasaklanmış olması gibi özellikleri düşünüldüğünde, Kurum’un gerek ekoNomiye, gerekse devlete karşı güvence altına alındığı ve bağımsızlığı için yoğun çaba harcanmış olduğu anlaşılmaktadır.


Rekabet Kurumu’nun Organları
Rekabet Kanunu m. 21’e göre; “Rekabet Kurumu, Rekabet Kurulu, başkanlık ve hizmet birimlerinden oluşmaktadır. Kurum’un karar organı Rekabet Kurulu’dur”.

Rekabet Kurulu
Rekabet Kurulu, bir karar ve denetleme organı olarak Kurum’un en önemli organını oluşturmaktadır. Kurul biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere toplam yedi üyeden oluşur. Bakanlar Kurulu; üç üyeyi Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın, bir üyeyi Kalkınma Bakanlığı’nın, bir üyeyi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin her boş üyelik için kendi kurumları içinden veya dışından göstereceği ikişer aday arasından, birer üyeyi ise Yargıtay ve Danıştay’ın kendi kurumları içinden göstereceği ikişer aday arasından atar. Bakanlar Kurulu, Kurul üyeleri arasından başkan ve ikinci başkanı atar (m. 21).
Kurul başkanı, ikinci başkanı ve üyelerinin görev süreleri altı yıldır. Süresi biten üye yeniden seçilebilir. Kurul üyelerinin üçte biri iki yılda bir yenilenir.

Rekabet Kurulunun Görev ve Yetkileri
Rekabet Kurulu’nun, görev ve yetkileri Rekabet Kanunu m. 27’de ondört bent halinde düzenlenmiştir. Kurul’un görevlerini esasa ilişkin, yani Kanun’un uygulanması bakımdan asıl olan görevler, teşkilata ilişkin görevler ve yasama benzeri görevler olmak üzere üç kısma ayırmak mümkündür.

• Rekabet Kurulu’nun Esasa ilişkin Görevleri
Rekabet Kurulu, Rekabet Kanununda yasaklanan faaliyetler hakkında, başvuru üzerine veya re’sen inceleme, araştırma ve soruşturma yapar. Kurul Kanun’da düzenlenen hükümlerin ihlal edildiğinin tespit edilmesi üzerine, bu ihlallere son verilmesi için gerekli önlemleri alıp, bundan sorumlu olanlara idari para cezaları uygular. İlgililerin muafiyet ve menfi tespit taleplerini değerlendirip, uygun olan anlaşmalara muafiyet ve menfi tespit belgesi verir. Verilen muafiyet ve menfi tespit kararlarının ilgili olduğu piyasaları sürekli takip edip, bu piyasalarda ve tarafların durumlarında değişiklikler tespit edilmesi halinde, ilgililerin başvurularını tekrar değerlendirir. Birleşme ve devralmalara izin verir.

•   Rekabet Kurulu’nun Teşkilata ilişkin Görevleri
Rekabet Kurulu, başkan yardımcılarını ve baş hukuk müşavirini atar. Kurum’un personel politikalarım saptar, uygulanmasını izler, personelin atama işlerini yapar. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Kurum’un yıllık bütçesini, gelir gider kesin hesabını ve yıllık çalışma progRamlarını onar. Kurum’un üçüncü kişilerle olan alacak, hak ve borçları hakkında her türlü işleme karar verir. Yılda bir, çalışmaları ve görev alanlarındaki durum ve gelişmelerle ilgili rapor yayımlar.

•   Rekabet Kurulu’nun Yasama Benzeri Görevleri
Rekabet Kurulu, Kanun’un uygulanması ile ilgili olarak tebliğler çıkarmak ve gerekli düzenlemeleri yapmakla görevli ve yetkilidir. Örneğin, 7 nci madde gereğince, hangi tür birleşmelerin Kurul’a bildirileceğini ve izne tabi olacağını, Kurul çıkardığı tebliğ ile düzenlemiştir. Ancak, Kurul’un idari yapısı gereği, her türlü idari tasarrufun yargı denetimine tabi olacağını düzenleyen Anayasa’nın 125 inci maddesi uyarınca, bu tebliğler idari yargı organlarında açılacak davalara konu olabileceklerdir.

Bunun dışında, Rekabet Kurulu’nun, rekabet hukukuyla ilgili mevzuatta yapılması gerekli değişiklikler ile ilgili doğrudan veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın talebi üzerine görüş bildirmesini, rekabeti sınırlayıcı anlaşma ve kararlarla ilgili olarak diğer ülkelerin mevzuat, uygulama ve politikalarını izlemesini, dolaylı yasama benzeri görev olarak tanımlamak mümkündür.

Rekabet Kurulunun İnceleme ve Araştırma Usulü Önaraştırma Safhası
RKHK madde 40/1’e göre, Rekabet Kurulu bir ihbar veya şikayet üzerine veya kendisi bir rekabet ihlalinin gerçekleştiğini öğrendiğinde, yeterli delil varsa soruşturma açılmasına, yeterli delil yoksa soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için önaraştırma yapılmasına karar vermek zorundadır.

Kanun’un 42 nci maddesine göre ise Kurul, başvuruları açıkça reddetme imkanına sahip olduğu gibi, şikayette bulunan ilgiliye süresi içinde bildirimde bulunmadığı takdirde soruşturma açılması talebini reddettiği kabul edilmektedir. Soruşturma açılması talebinin reddi kararına karşı yargı yoluna başvurulması mümkündür.

Önaraştırma yapılmasına karar verildiği takdirde Kurul Başkanı, meslek personeli uzmanlardan bir ya da birkaçını raportör olarak görevlendirir. Raportörler 30 gün içinde önaraştırmayı tamamlayarak kendi görüşleriyle birlikte elde ettikleri bilgileri, topladıkları delilleri bir rapor halinde Kuru’la sunarlar. Kurul, önaraştırma raporunu 10 gün içinde ele alarak soruşturma açıp açmayacağına karar verir.

Soruşturma Safhası
Kurul soruşturma açılmasına karar verirse, soruşturmanın açıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde, soruşturmaya başlandığını ve tarafların ilk yazılı savunmalarını 30 gün içinde vermeleri gerektiğini, taraflara bildirilir. Taraflara tanınan ilk yazılı cevap süresinin başlayabilmesi için Kurul’un, bildirim yazısı ile birlikte iddiaların türü ve niteliği hakkında yeterli bilgiyi ilgili taraflara göndermesi gerekmektedir (m. 43). Böylece taraflar, iddialara yönelik tam bir savunma hazırlama imkânına kavuşmuş olmaktadır.

Soruşturmayı yürütmekle görevlendirilen raportör veya raportörler soruşturmayı tamamladıklarında, hazırlanan rapor tüm kurul üyeleri ile ilgili taraflara tebliğ edilir. Taraflara, soruşturma raporuna karşı 30 gün içinde ikinci yazılı savunmalarını vermeleri gerektiği de bildirilir. İkinci yazılı savunmaların Kurul’a ulaşmasından itibaren 15 gün içinde heyet, ek yazılı görüş bildirir. Ek yazılı görüşe karşı, taraflar yine 30 gün içinde üçüncü yazılı savunmalarını verirler. Bu süreler, haklı gerekçelerin bulunması halinde en çok bir katına kadar uzatılabilmektedir (m. 43, 45).

Soruşturma heyetinin, soruşturma devam ederken, delillerin toplanması için taraflardan ve diğer ilgililerden bilgi isteme ve yerinde inceleme yapma yetkisi bulunmaktadır (m. 14, 15). İlgililer istenen bilgi, belge, defter ve diğer vasıtaların suretlerini vermekle yükümlüdür. Yerinde incelemenin engellenmesi veya engellenme olasılığının bulunması durumunda sulh ceza hakimi kararıyla yerinde inceleme yapılır.

Karar Safhası
Karar safhası, sözlü savunma toplantısı ve karar toplantısı olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Sözlü savunma toplantısının yapılması zorunlu değildir, tarafların cevap dilekçesi ya da savunma dilekçelerinde sözlü savunma hakkını kullanmak istediklerini bildirmeleri üzerine yapılır. Ayrıca Kurul, kendiliğinden sözlü savunma toplantısı yapılmasına karar verebilir.

Sözlü savunma toplantıları, soruşturma safhasının bitiminden en az 30 gün en çok 60 gün içinde gerçekleştirilir. Sözlü savunma toplantıları açık olarak yapılır. Genel ahlakın ve ticarî sırların korunması gerekçesi ile Kurul, sözlü savunma toplantısının gizli olarak yapılmasına karar verebilir (m. 46, 47).

Sözlü savunma toplantısı yapıldıktan sonra aynı gün, bu mümkün olmazsa, gerekçesi ile birlikte 15 gün içinde karar verilir. Sözlü savunma toplantısının taraflarca talep edilmediği ve Kurul’un da, kendiliğinden sözlü savunma toplantısı yapılmasına karar vermediği hallerde, nihai karar dosya üzerinden yapılacak incelemeye göre, soruşturma safhasının bitiminden sonra 30 gün içinde verilir.

Rekabet Kurulu’nun kararını vermesiyle birlikte soruşturma sona ermiş olmaktadır. Kanun’un 43 üncü maddesine göre soruşturma en geç altı ay içinde tamamlanmak zorundadır. Kurul gerekli gördüğü hallerde, bir defaya mahsus olmak üzere, altı aya kadar ek süre verebilmektedir.

Kurul kararları gizli görüşme sonucu alınır ve alenen tefhim edilir. Hiçbir Kurul üyesinin oyu çekimser olamaz. Görüşmelere, mazeretli olanlar dışında, sözlü savunma toplantısında hazır bulunmuş olan üyelerin katılmaları zorunludur.

 

KAYNAK: www.puuny.com