Türk hukukunda faizle ilgili temel kurallar TTK, TBK, Bankacılık Kanunu, Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun, TC Merkez Bankası Kanunu ve 3095 Sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizi Hakkında Kanun’da yer almaktadır. TTK’nın 8, 9 ve 10. maddeleri ticari işlerde faizi düzenlemektedir. Bu hükümlerin getirdikleri özellikler şunlardır:
• Ticari işlerde taraflar faizin işlemeye başlayacağı tarihi serbestçe kararlaştırabilirler. Taraflarca faizin işlemeye başlayacağı tarih sözleşmede belirlenmemişse, ticari bir borcun faizi vadenin bitiminden, belli bir vade yoksa ihtar gününden itibaren işlemeye başlar.
• Sözleşmede kararlaştırılmamış olsa dahi ticari işlere faiz yürütülür. Ödünç (karz) sözleşmelerini düzenleyen TBK m. 387’ye göre, ticari nitelikte olmayan ödünç sözleşmelerinde taraflarca kararlaştırılmamış ise faiz istenemez. Ticari iş niteliğinde ödünç sözleşmelerinde ise taraflarca kararlaştırılmamış olsa dahi faiz ödenmesi gerekir (TBK m. 387). Bu durumda uygulanacak faiz oranı 3095 sayılı Faiz Kanunu hükümlerine göre belirlenir ve kanuni faiz oranları geçerli olur.
• Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenir (TTK m.
. Taraflar aralarındaki sözleşmede uygulanacak faiz oranlarını da serbestçe tespit edebilirler. Buna karşılık adi işlerde sözleşme ile belirlenecek faiz oranı yasal faiz oranının yüzde elli fazlasını aşamaz (TBK m. 88/2).• Bileşik faiz kural olarak yasaktır. 3095 sayılı Faiz Kanunu kanuni faiz ve temerrüt faiz hesaplanırken bileşik faiz yürütülemeyeceğine dair kesin bir yasak getirmekle birlikte, bununla ilgili TTK hükümlerine saklı tutmaktadır. Bunlar dışındaki işlerde faize faiz yürütülmesi yani bileşik faiz yasaktır. Bileşik faizin yasaklanmadığı haller şunlardır: her iki tarafı da tacir olmak kaydıyla cari hesap sözleşmeleri ve her iki tarafı da tacir olmak kaydıyla her iki taraf bakımından ticari iş niteliğindeki ödünç sözleşmeleri. Her iki istisna bakımından, faizin anaparaya eklenebileceği dönemler üç aydan az olamaz.
• Ticari işlerde daha yüksek oranda temerrüt faizi oranı uygulanabilir. Taraflar temerrüt faizi oranını serbestçe kararlaştırabilirler. Belirlenen faiz oranının temerrüt faizi olarak da geçerli olabilmesi için TC Merkez Bankası’nın belirlediği avans faizinden daha fazla olması gerekir. Aksi takdirde sözleşmeyle belirlenen faizden daha yüksek olan avans faizi oranı uygulanacaktır. Böylece ticari işlerde adi işlere göre daha fazla temerrüt faizi talep edilebilmektedir.
Sözleşmede kararlaştırılmamışsa temerrüt faizi 3095 sayılı Faiz Kanunundaki kanuni faiz oranına göre hesaplanır. TC Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı açıklanan miktardan fazla ise temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Söz konusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 aralık günü uygulanan avans faiz oranından beş puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur. Temerrüt faizi akdi faiz miktarından az olamaz.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder