Yerinden yönetim kuruluşlarının, kendilerinin dışındaki bir başka idârî birim tarafından, yasaların gösterdiği sınırlar içinde denetlenmesidir. Kural olarak vesayet denetimi, hukuksal denetimle sınırlıdır. Vesayet denetimi, yerinden yönetimin organları ve görevlileri üzerinde yapılabildiği gibi, yerinden yönetim kuruluşlarının işlemleri üzerinde de yapılabilir. Organlar veya görevliler üzerindeki vesayet denetimi; onların seçimleri veya atanmaları, seçimlerinin onaylanması, görevlerine son verilmesi gibi çeşitli biçimlerde görülmektedir. Ancak, yerel yönetimlerin seçilmiş İdari Vesayet: idârenin Bütünlüğünü sağlamak amacıyla, merkezi idârenin yerinden yönetim kuruluşları üzerinde sahip olduğu denetim yetkisidir.
organlarının organlık sıfatlarının kazanılması veya kaybedilmesine ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetim yargı yolu ile olmaktadır. İşlemler üzerinde yapılan vesayet denetimi, genellikle işlemler yapıldıktan sonra, kimi kez de yapılmadan önce gerçekleştirilir. İşlemler üzerindeki vesayet denetimi, işlemleri onaylama, bozma, uygulanmasını geciktirme biçimlerinde olmaktadır. Vesayet makamları, yerinden yönetim kuruluşlarının yerlerine geçerek işlem yapamazlar.
Bu konuda bakınız. Anayasa Mahkemesi, E.1987/18, K.1988/23, T.22.6.1988, Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, S.24 s.334; Danıştay 6. Dairesi, E.84/637, K.84/2385, Danıştay Dergisi, S.56-57, s.243; Danıştay 6. Dairesi, E.92/1437, K.94/3095, Danıştay Dergisi, S.90, s.656.
Bu konuda ayrıntılı bilgi için bakınız. ARSLAN, Süleyman, (1978), Türkiye'de ve İngiltere'de Merkezi İdârenin Mahalli İdâreler Üzerindeki Denetimi, Ankara, s. 54; ERTUG, Haşan Refik, (1947), İdârenin Denetlenmesi, Ankara, s.9; ONAR, Sıddık Sami, (1967), İdâre Hukukunun Umumi Esasları, 3-Bası, İstanbul, s.1245,1817; ÖZTÜRK, Azim, (1997), 21. Yüzyıl Türkiye'si İçin Yerel Yönetim Modeli, İstanbul, s.47; YILDIRIM, Turan, (2002), “Bağımsız İdârî Otoritelerin Yargısal Denetimi”, 2000 Yılında İdari Yargı Sempozyumu, 11-12 Mayıs 2002, Ankara, s.204.
Vesayet denetimi, kural olarak merkezî idâre olarak da adlandırılan, devlet idaresi tarafından, yerinden yönetim ilkesine göre kurulmuş kamu tüzel kişileri üzerinde uygulanır. Ancak, aslında birer yerinden yönetim kuruluşu olan fakat yasaların merkez kabul ettiği bazı kamu tüzel kişileri, diğer yerinden yönetim kuruluşları üzerinde de vesayet denetimi yapabilmektedirler. Örneğin, büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyeleri üzerinde, meslek kuruluş birlikleri, merkez kuruluşları (Türkiye Barolar Birliği, il baroları) üzerinde vesayet denetimi yapmaktadır.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder