Yargı kararları, yargı organlarının (mahkemelerin) baktıkları davayla ilgili olarak verdikleri kararlardır. Hukuk kaynağı olarak kabul edilebilecek yargı kararları ise, asıl olarak yakın zamana kadar kullanılan içtihat sözcüğünün karşılığı olan kararlardır. Bu kararlar, olağan ve alışılmış hukuk uygulamasının ötesinde, davaya konu olayların kanunda açıkça düzenlenmemiş olmasından kaynaklanan nedenlerle verilmiş kararlardır. Dava konusu olayların ve hukuk kurallarının yorumlanmasıyla yeni sayılabilecek bir karar verilmiş yahut daha önceki yorum uygulamalarından çeşitli gerekçelerle ayrılmış bir karar verilmiş ise mahkemenin içtihatta bulunduğu söylenir. Bu tip kararlar, aynı sorunlarla karşılaşan hakimler için olayı değerlendirme ve hukuk kurallarını yorumlama konusunda yardımcı olur. Belirttiğimiz üzere bu kararların bağlayıcılık özelliği yoksa da özellikle aynı hakimin kendi verdiği eski tarihli kararlarda geliştirdiği içtihadına uyumlu davranması eğilimi doğal karşılanmalıdır.
İçtihatların etkisinin güçlü bir şekilde hissedildiği durum, yüksek mahkemelerin kararlarının etkisinde ortaya çıkar. Yüksek mahkemeler, olağan yargılama yetkisine sahip alt derece mahkemelerinin kararlarının hukuka uygun olup olmadığını denetleyen mahkemelerdir. Bu mahkemelerin yaptıkları yorum ve oluşturduğu
içtihatlar, benzer sorunlarla karşılaşan hakimlerin en büyük yardımcısıdır.
içtihat, alt derece mahkemeler açısından psikolojik etkiye sahiptir. Zira yargı örgütünde denetleyici konumdaki bir mahkemenin verdiği karar, doğallıkla daha güçlü ve doğru kabul edilir. Bunun yanında yüksek mahkeme üyelerinin deneyimli ve başarılı hakimlerden oluştuğu gerçeği de dikkate alındığında, içtihatlar alt derece mahkemeleri açısından karar vermeden önce bakılması gereken kaynaklar olarak ortaya çıkar.
Hukukun asli kaynağı olarak İçtihatlar konusunda son olarak değinilmesi gereken nokta, Yargıtay ve Danış-
kabul edileın içtih!adl tay tarafından verilen içtihadı birleştirme kararlarıdır. İçtihadı birleştirme kararları,
birleştirme kararları bağlayıcıdır. Yargıtay ve Danıştaydaki çeşitli dairelerin aynı konuda farklı kararlarının uyumlaş-
tırılması amacıyla verilir. Bu kararlar bağlayıcıdır. Dolayısıyla artık bu kararlar tali veya yardımcı kaynak değil, asli kaynak olarak kabul edilir.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder