Hukuk kurallarının uygulanması, bir egemenlik sorunudur. Hukuk kuralları, bu kurallara kimlerin uymakla yükümlü olduğunu, başka bir deyişle yaptırımların kimlere uygulanacağını söylemekle bu kişiler üzerinde bir egemenlik iddiasında bulunmuş olur.
Doğal olarak ilk egemenlik iddiası, devletin sınırları içindeki topraklardır. Bu alana devletin ülkesi denir. Temel ilke, hukukun devletin ülkesinde geçerli olduğudur. Başka bir deyişle devletin ülkesi içerisinde meydana gelen olaylar ve eylemler, o devletin hukukuna tâbidir. Bu ilke, ‘mülkilik ilkesi’ olarak da anılır. İkinci ilke, devletin vatandaşları üzerinde egemenlik sahibi olmasından hareketle bir devletin hukukunun o devletin vatandaşları için geçerli olduğudur. Bunun anlamı, vatandaşlar devletin ülkesi dışında bile olsalar kendi devletlerinin hukukuna tâbi olacaklardır.
Mülkilik ilkesi, özellikle kamu hukuku alanında geçerlidir. Söz gelimi ceza hukuku, ister vatandaş ister yabancı olsun, devletin ülkesinde gerçekleşen olaylara uygulanacaktır. Dolayısıyla ceza kanunlarının suç kabul ettiği eylemler, yabancılar tarafından da işlense, devletin ülkesinde gerçekleştikleri takdirde yargılamaya ve cezalandırmaya konu olacaklardır.
Şahsîlik ilkesi ise daha çok özel hukuk sorunlarında geçerlidir. Özellikle aile hukuku alanında devletler, topraklarında bulunan yabancıların kendi hukuk sistemlerince elde ettikleri hakları tanırlar.
Ne var ki, her iki ilke de mutlak olarak uygulanmaz ve uygulanma alanlarını kesin sınırlarla betimlemek mümkün değildir. Zira söz gelimi ceza hukuku, belli koşullarda yabancıların yurt dışında işlediği suçların Türk kanunlarınca yargılanacağını belirtir. Bunun yanında başka bir devletin vatandaşı ile Türk vatandaşı arasındaki bir özel hukuk ilişkisinde hangi kanunların uygulanacağı, bu kitabın yedinci ünitesinde Devletler Özel Hukuku başlığı altında göreceğiniz hukuk alanınca incelenen kurallar çerçevesinde belirlenir. İlişkinin türü ve gerçekleşme şekline göre böyle bir ilişkide Türk kanunları uygulanabileceği gibi yabancı hukuk da uygulanabilir.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder