İdâre, taahhütlerini sözleşmeye uygun bir biçimde ve zamanında yerine getirmeyen sözleşmeciye karşı yaptırım uygulama yetkisine sahiptir. Bu yetki, özellikle idârî sözleşmeler açısından önem kazanmaktadır. Çünkü, idârenin özel hukuk hükümlerinden kaynaklanan ödemezlik (adem-i ifa) def’i ve adlî mahkemelere başvurarak tazminat isteme hakkı, idârî sözleşmeler için yetersiz kalmaktadır (Gözübüyük-Tan, 1998, s.405). İdârî sözleşmelerin uygulanmaması durumunda yaptırım uygulanmasındaki amaç, uğranılan zararın karşılanması ve kusurlu söz-leşmeciyi cezalandırmanın yanında kamu hizmetinin devamlı ve düzgün işlemesini de sağlamaktır.
İdârenin sözleşmeciye uygulayabileceği yaptırımlar; parasal yaptırımlar, zorlayıcı yaptırımlar ve fesih yaptırımı olmak üzere gruplandırılmaktadır (Gözler, 2006, s.484).
İdâre, sözleşmecinin bazı kusurlu davranışları karşısında bazı parasal yaptırımlar uygulayabilir. Bu tür yaptırımlar, cezai şart, tazminat, teminatı gelir kaydetmektir.
Bazı durumlarda, kamu hizmetlerinin sürekli ve düzgün bir biçimde yürütülmesi açısından sözleşmede öngörülen edimi yerine getirmeyen veya ağır biçimde aksatan sözleşmeciye parasal yaptırımlar yetersiz kalabilir. Bu gibi durumlarda, idâre zorlayıcı yaptırımlara başvurur. Bu zorlayıcı yaptırımlar; idârî sözleşmenin konusunu emanete çevirme, geçici el koyma, gıyaben satın alma, gıyaben yerine getirme olarak sayılabilir.
Sözleşmecinin çok ağır bir kusurlu davranışı sonucunda, idâre sözleşmeyi bir yaptırım olarak tek taraflı olarak feshedebilir (Gözübüyük-Tan, 1998, s.409). İdârî sözleşme türlerinden imtiyaz sözleşmelerinin feshine, imtiyazın düşmesi denir. Ancak, imtiyaz sözleşmelerinin feshine idâre tek taraflı olarak karar veremez. Buna, idârenin başvurusu üzerine, hâkim veya hakem karar verir.
Sözleşmecinin ağır kusurundan dolayı idâreye tanınan fesih yetkisi, sadece idârî sözleşmeler için değil, ihâle sürecinde imzalanan özel hukuk sözleşmelerinde de geçerlidir. Nitekim 4735 sayılı Kamu İhale Kanunun bazı hükümleri, idâreye fesih yetkisini vermektedir.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder