Mücbir sebep, sorumlu idârenin faaliyet ve işletmesi dışında gerçekleşen, genel bir davranış kuralına aykırılığa, kesin ve engellenemez bir şekilde neden olan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan olağan üstü bir olaydır (Eren, 2010, s.518). Bir olayın mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için şu koşulların bir arada gerçekleşmesi gerekir:
• Mücbir sebebin kabulü için öncelikle, idârenin eylem ve işleminden başka bir veya birden fazla olay bulunmalıdır (Düren, 1979, s.331).
• Bir olayın mücbir sebep sayılabilmesi için idârenin iradesinin dışında olması, idâreyle ilişkili olmaması gerekir (Gözler, 2003, s.1330).
• Bir olayın mücbir sebep sayılabilmesi için öngörülemez, tahmin edilemez olması gerekir.
• Mücbir sebep önüne geçilemeyen, önlenmesine imkân olmayan bir olay olmalıdır.
Kural olarak mücbir sebepler, özel hukukta olduğu gibi, idâre hukukunda da zarar ile idâre arasındaki nedensellik bağını ortadan kaldırır. Bir başka deyişle, mücbir sebepler ortaya çıktığı zaman, idârenin özel hukuk kapsamındaki sorumlulukları da idâre hukuku kapsamındaki sorumlulukları da ortadan kalkmaktadır. Yer sarsıntısı, sel, devrim ve hastalık gibi önceden tahmin edilemeyen ve önleme imkânı olmayan, kişilerin ve idârenin iradesi dışında meydana gelen olaylara mücbir sebep denmektedir. Zorlayıcı nedenlere “önlenemeyen hâller”, “önlenemeyen durumlar”, “mücbir nedenler”, “zorlayıcı nedenler” de denmektedir.
Bir olayın mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için hangi koşulların var olması gereklidir?
İdârenin iradesi dışında ortaya çıkan bir olayın mücbir sebep olup olmadığını, yargı yerleri değerlendirecektir. Şayet yargı yerleri idârenin iradesi dışında gerçekleşen olayı mücbir sebep olarak değerlendirirlerse, idâre her türlü sorumluluktan kurtulacaktır. Ancak zorlayıcı nedenden kaynaklanan zarar, idârenin tutum ve davranışıyla artmışsa, idâre bu artıştan sorumlu olacaktır. Ayrıca, bir taraftan gelişen tekNoloji ve idârenin yükselen standardı mücbir sebep uygulama alanının giderek daraltırken; diğer yandan da idârenin objektif sorumluluğunu açıklayan görüşlerdeki değişiklikler ve sosyal devlet uygulamaları mücbir nedenlerin vermiş olduğu zararlardan idârenin kusursuz sorumluluğunun kapsamını genişletmiştir.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder