Kamu görevlilerini, geniş ve dar anlamda ayrı ayrı tanımlamak mümkündür. Geniş anlamda kamu görevlileri kavRamı, kamu kesiminde çalışan herkesi kapsamaktadır. Dar anlamda kamu görevlileri kavRamı ise devletin siyâsal yapısını oluşturan görevliler dışında kalan ve kamu hukuku rejimine tâbi, aslî ve sürekli görevleri yürüten gerçek kişileri kapsamaktadır.
657 sayılı Kanunun 4.maddesine göre, mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince genel idâre esaslarına göre yürütülen aslî ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, memurdur. Bu tanımdan, devlet memurlarının üç ayrı özelliği olduğu ortaya çıkmaktadır: Memurlar, devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerinde görev yaparlar. Genel idâre esaslarına göre yürütülmesi gereken kamu hizmetlerini yürütürler ve bu görevler, aslî ve sürekli görevlerdir.
Kamu görevlilerini çeşitli açılardan sınıflan-Lg' dırmak
Geniş anlamdaki kamu görevlileri göreve alınmaları yönünden iki ana kümeye ayrılırlar: Kendi istekleriyle göreve alınanlar, zorla göreve alınanlar. Kamu görevlileri ücret yönünden ücretliler ve ücretsizler olmak üzere iki kümeye ayrılırlar. Kamu görevlileri, hizmet süresi açısından, sürekliler ve geçiciler olmak üzere iki kümeye ayrılırlar. Kamu görevlileri, hizmetin aslî ve yardımcı elemanı olması yönünden de iki kümeye ayrılmaktadırlar. Kamu görevlileri, uygulanan hukuk dalları yönünden iki kümeye ayrılırlar: Kamu görevlilerinin önemli bir bölümüne (memurlar) idâre hukuku kuralları uygulanmaktadır. Kamu kesiminde çalışanların bir bölümüne de (işçiler), özel hukuk kuralları uygulanmaktadır. Devlet Memurları Kanunu, kendi uygulama alanı içindeki kamu kesiminde çalışan görevlileri dört kümede toplamıştır: Memurlar, sözleşmeliler, geçici görevliler ve işçiler. Anayasa kamu görevlilerini, memurlar ve diğer kamu görevlileri olarak iki gruba ayırmıştır.
Memurluk mesleğinin özelliklerini ve temel ilkelerini açıklamak
Memurluğun bir meslek olarak kabul edilmesi, memurların idâre karşısındaki durumlarının önceden hukuk kuralları ile genel ve nesnel olarak düzenlenmesini gerektirmektedir. Anayasaya göre, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, ödev ve yetkileri, hak ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.
Memurluk mesleğinin temel ilkeleri şunlardır: Sınıflandırma ilkesi, kariyer ilkesi ve liyakat ilkesi. Sınıflandırma, devlet memurlarını görevlerinin gerektirdiği niteliklere ve görevlere göre kümelere ayırmaktır. Kariyer, memurların yaptıkları hizmetler için gerekli bilgilere ve yetişme koşullarına uygun biçimde, kendi sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkânına sahip olmalarını ifade eder. Liyakat, memurluğa girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi ve görevin sona erdirilmesini yetenek esasına dayandırmak ve böylece memurları güvenceye sahip kılmaktır.
Memurluğa giriş sürecini açıklamak Memur olmanın genel koşulları şunlardır: Türk vatandaşı olmak gerekir, kural olarak 18 yaşını dolduranlar memur olabilir, ancak, memurluğa ya da diğer kamu görevlerine girmenin özel koşulları arasında, üst yaş sınırı konabilir, ilköğretim mezunu olmak gerekir, kamu haklarından kısıtlı bulunmamak gerekir, Devlet memuru olabilmek için bazı suçlardan mahkum olmamak gerekir, bir kimsenin memur olabilmesi için askerlikle ilgisinin bulunmaması ya da askerlik çağına gelmemiş olması veya askerlik çağına gelmişse, askerliğini yapmış ya da haklı gerekçelerle erteletmiş olması gerekir ve görevini yapmasına engel bir akıl hastalığının bulunmaması gerekir. Bazı memurluklara girebilmek için bu genel koşullara ek olarak bazı özel koşullar da aranmaktadır.
Memur olma koşullarına sahip olanlardan, memur olarak atanacakların düzenlenecek sınava girmeleri ve sınavda başarılı olmaları zorunludur. Türkiye’de merkezî memur alımı sınavını
yapma yetkisi Devlet Personel Başkanlığına verilmiştir. Devlet Personel Başkanlığı bu yetkisini ÖSYM’ye sınavları yaptırarak kullanmaktadır. Memurluğa giriş sınavını kazanan memur aday adayları, sıraya göre ilan edilen kadrolara ilgili idârece önce aday olarak alınırlar. Memur adayları, bu adaylık süresi içinde hem denenirler, hem de yetiştirilirler. Adaylık süresini başarıyla tamamlayan adaylar asil memur olarak atanırlar.
Memurların ödev ve yükümlülükleri, memurlara konan yasaklar ile memurlara sağlanan hakları belirlemek
Devlet memurlarının ödev ve yükümlülükleri şunlardır: Anayasa, yasa ve Devlete bağlılık, kişisel olarak ve kesintisiz hizmet yapma borcu, emirlere uyma ve hukuka aykırı emirleri bildirme yükümlülüğü, tarafsızlık yükümlülüğü, mal bildiriminde bulunma yükümlülüğü, uyumlu giyinme, davranış ve işbirliği yükümlülüğü, görev yerinde oturma yükümlülüğü, resmî belge, araç ve gereçleri geri verme yükümlülüğü.
Memurlara konan yasaklar şunlardır: Başka görev alma yasağı, toplu eylemlerde bulunma yasağı, birlikte çekilme ve grev yasağı, ticaret ve kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı, hediye ve çıkar sağlama yasağı, siyâsal partilere girme yasağı, kitle iletişim araçlarına bilgi veya demeç verme ve gizli bilgileri açıklama yasağı, ayrıldığı kuruma karşı görev alma yasağı. Memurlara sağlanan hakları şöyle sıralamak mümkündür; güvenlik hakkı, hizmet hakkı, dava ve şikâyet hakkı, izin hakkı, aylık hakkı, yolluk hakkı, çeşitli sosyal haklar, sendika hakkı ve son olarak dernek kurma veya kurulmuş derneklere üye olma hakkı.
P Memurluğun sona erme hâlleri ile kamu görevlileri hakkında disiplin ceza soruşturmasını açıklamak
Memurluğu sona erdiren nedenler şunlardır: Çekilme, çekilmiş sayılma, çıkarılma, memur olmanın koşullarında eksiklik, bağdaşmazlık, emeklilik ve ölüm.
Devlet memurlarına verilecek disiplin cezaları şunlardır: Uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlememesinin durdurulması ve devlet memurluğundan çıkarma. Uyarma, kınama veya aylıktan kesme gibi disiplin cezalarını disiplin âmirleri tek başlarına vermektedirler. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verilmesinde disiplin âmiriyle birlikte disiplin kurulu yetkili kılınmıştır. Savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Disiplin amirlerinin verdiği uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı memur, disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir.
Kamu görevlilerinin suç işlemeleri durumunda, haklarında üç ayrı biçimde ceza soruşturması yapılabilir. Bunlar; genel hükümlere göre yapılan ceza soruşturması, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununa göre yapılan ceza soruşturması, son olarak da 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanuna göre yapılan ceza soruşturmasıdır.
KAYNAK: www.puuny.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder